İskoçya’nın Glasgow şehrinde gerçekleşen Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesi 26'ncı Taraflar Konferansı'nda (COP26) imzalanan Glasgow İklim Anlaşması, küresel iklim değişikliğiyle mücadelede önemli bir dönüm noktası olarak tarihe geçti. Glasgow İklim Anlaşması, küresel ısınmanın sanayi öncesi çağa göre 1.5 dereceyle sınırlı kalması için yapılması gerekenleri belirleyen Paris Anlaşması’nı bir adım ileriye taşıyor ve fosil yakıtların terk edilmesi konusunda yeni hedefler koyuyor. Glasgow ve Paris İklim Anlaşmaları, devletlerin yanı sıra diğer ekonomi aktörlerine, yani şirketlere de ciddi sorumluluklar yüklüyor. Dünyada olduğu gibi Türkiye’de de son dönemde pek çok şirket karbon nötr olmayı hedefledikleri tarihi açıkladı.

Şirketlerden trilyon dolarlık kaynak

Uluslararası danışmanlık şirketi Kearney, Glasgow İklim Anlaşması sonrasındaki gelişmelere ve beklentilere dair bir rapor yayınladı. Kearney uzmanları tarafından hazırlanan raporda küresel şirketlerin karbon nötr şirket haline gelebilmek için daha şimdiden yüzlerce trilyon dolarlık kaynak ayırdığına dikkat çekildi ve yatırımları başlatan şirketlerin birçoğunun hisse değerlerinin geçtiğimiz yıllarda borsa endekslerinin üzerinde getiri sağladığına dikkat çekildi.

Türkiye’de de karbon nötr olmayı hedeflediği tarihi açıklayan şirketlerin sayısı artıyor. Koç Holding, iklim kriziyle mücadele yolunda ve 2050 yılında karbon nötr olma hedefi kapsamında, somut ve uygulanabilir adımları içeren Karbon Dönüşüm Programı’nı başlatmıştı. Doğan Holding ise 2030’a kadar karbon nötr olmayı hedeflediklerini, kullandıkları suyun yüzde 100’ünü geri kazanmayı amaçladıklarını açıklamıştı.

İSO karbon nötr, sıra üyelerde

Türkiye’nin en büyük sanayi şirketi Tüpraş da kısa süre önce 2050’ye kadar karbon nötr olmaya yönelik geliştirdiği programı açıkladı. Buna göre Tüpraş’ın rafineri sahasında daha önce ön lisansı alınan 100 megavatlık yeşil elektrik üretimi kapasitesi kurulması gündemde.

İş dünyasının çatı kuruluşları da karbon nötr hedefine yönelik önemli adımlar atıyorlar. İstanbul Sanayi Odası, ısınma ve elektrik kaynaklı sera gazı emisyonlarının offset’lenmesi ve yenilenebilir enerji projelerinin desteklenmesi adına kredi satın alarak “Karbon Nötr Oda” unvanı olan ilk oda oldu.

Enerji talebini azaltmak

Şirketlerin karbon salımlarını azaltmak için yapmaları gerekenler arasında yeşil enerjiye dönmek, enerji kaynaklarını dönüştürmek ve enerji talebini azaltmak gibi adımlar bulunuyor. Kearney Türkiye Direktörü Onur Okutur, karbon nötr hedefinin 2022 yılında Türk iş dünyasının ana gündem maddeleri arasında yer alacağını belirtti.

Avrupa Birliği’nin uygulamaya soktuğu Yeşil Mutabakat (Green Deal) kapsamında devreye girecek sınırda Karbon Vergisi’nin (CBAM) Avrupa’ya ürün ihraç eden Türk şirketlerini derinden etkileyeceğine dikkat çeken Okutur, “Yeşil Mutabakat kapsamında Avrupa’ya giren ürünler karbon salınımlarına göre vergilendirilecek ve bu durum, Türkiye’de başta demir-çelik, otomotiv, tekstil gibi yoğun ihracat yapan sektörleri etkileyecek. Türkiye, Yeşil Mutabakat kapsamında Avrupa’ya ihracatta Çin ve Hindistan’a göre daha avantajlı bir konumda bulunuyor. Yine de fakat ek maliyetlerin yönetilmesi açısından Yeşil Mutabakat kritik bir öneme sahip” dedi.

Okutur, karbon salımını azaltma hedefinin uzun süreli bir çabayı ve odaklanmayı gerektirdiğini de vurguladı.

Kearney Türkiye Ülke Direktörü Onur Okutur, dünyada olduğu gibi Türkiye’de de enerjisini yenilenebilir kaynaklardan üreten şirketlerin sayısında artış yaşandığına dikkat çekerek, başta çatı güneş santralleri olmak üzere yenilenebilir enerji kaynaklarına yönelik yatırımların artarak süreceğini öngördüklerini belirtti.

Yatırım harcaması yapmadan karbon salımını azaltmanın mümkün olduğunu da vurgulayan Onur Okutur, karbon nötr yolculuğuna yatırım yapmadan başlamak isteyen şirketlerin yenilebilir enerji tedarikine yönelebileceğini ve yenilenebilir sertifikalı tedarik yapabileceğini ifade etti.

Karbon azaltmak, performans göstergesi

Kearney tarafından hazırlanan raporda, önümüzdeki dönemde şirket performanslarının sadece finansal göstergeler değil aynı zamanda karbon salımını azaltma yönündeki çabalarına göre de değerlendirileceğinin altı çizildi. Raporda, karbon salımını azaltma konusunda yapılacak yatırımların başlangıçta ilave maliyet getireceği ve kârlılığı azaltabileceği, ancak şirketlerin itibarları ve bilinirliklerini olumlu etkileyeceği ve başta krediler olmak üzere finansal olanaklara erişimlerini kolaylaştıracağı vurgulandı.

Raporda karbon salımını azaltmayı maliyet artışı ya da yük olarak görüp yavaş hareket edebilecek şirketlere yönelik uyarı niteliğinde değerlendirmelere de yer veriliyor:

“Karbon salımını azaltma konusunda yavaş davranan şirketler kısa vadede kârlılıklarını koruyarak avantaj kazanıyor gibi görünebilir ama uzun vadede bu konuda daha duyarlı rakiplerinin itibarı artarken gelirleri azalacak ve finansman ile yetenekli insan kaynağını çekmekte zorlanmaya başlayacaklardır.”